Sylwek od pięciu lat cierpi na fobię społeczną. Ze względu na liczne obawy przed tym, że inne osoby zauważą jego niepokój ograniczał swoje kontakty towarzyskie do minimum. Z każdym rokiem, ma coraz mniej znajomych, a na ostatniej randce był cztery lata temu. Był przekonany, że inne osoby wciąż go oceniają i tym samym obmawiają. Oprócz wewnętrznego niepokoju często występowały u niego napady paniki w sytuacjach społecznych, co jeszcze bardziej utwierdzało go w przekonaniu, że inni ludzie uznają go za głupca lub wariata. W momentach paniki doświadczał palpitacji serca, a jego umysł stanowił odrębną część jego ciała – ogarniał go niepojęty lęk przed szaleństwem.
Jak się później okazało fobia społeczna miała swój początek kilkanaście lat wcześniej, gdy był pod wpływem ogromnego strachu. Wówczas – rozwiedli się jego rodzice, nie dostał się na studia, a jego najbliższa koleżanka popełniła samobójstwo. Właśnie wtedy, gdy działało na niego tak wiele stresorów, doznał osobistego urazu – jego dziewczyna zerwała ich zaręczyny, odchodząc do innego. Od tego czasu Sylwek zaczął miewać ataki paniki i unikać sytuacji społecznych.
Co to jest fobia społeczna (społeczne zaburzenia lękowe)?
Fobia społeczna charakteryzuje się dokuczliwym lękiem, który jest związany z jedną, a nawet kilkoma sytuacjami społecznymi, w których dana osoba jest narażona na ocenę innych ludzi. Wśród przykładów można wymienić wszelakie sytuacje, w których dochodzi do interakcji międzyludzkich (np. rozmowa, występy publiczne). Dana osoba obawia się, że poprzez swoje zachowanie, postępowanie okaże zdenerwowanie, co zostanie źle odebrane przez inne osoby. Niepokój jest nie adekwatny do danej sytuacji.
Osoba cierpiąca na społeczne zaburzenia lękowe stara się za wszelką cenę unikać kontaktów międzyludzkich, czy innych sytuacji powiązanych z integracjami społecznymi, aby nie potęgować swojego niepokoju. Tego typu postępowanie wpływa niekorzystnie i prowadzi do samowykluczenia z życia społecznego. Warto też odróżnić fobię społeczną, która dotyczy małych grup od agorafobii. Poza tym, fobii społecznej nierzadko towarzyszą inne zaburzenia psychiczne, tj. depresja.
Fobii społecznej towarzyszy mnóstwo objawów somatycznych, do których możemy zaliczyć:
- przyśpieszone bicie serca,
- silne rumieńce na twarzy,
- zwiększona potliwość,
- duszność,
- drżenie rąk,
- zawroty głowy,
- szumy w uszach,
- mdłości,
- parcie na pęcherz,
- nagła potrzeba oddania stolca,
- zaburzenia mowy.
Osoby cierpiące na fobię społeczną często są samotne, bardzo rzadko zawierają związki małżeńskie, trudniej jest im zdobyć wykształcenie, pomimo odpowiedniej wiedzy i możliwości intelektualnych. Cierpi na tym także ich życie rodzinne i towarzyskie.
Jakie są przyczyny wystąpienia fobii społecznej?
Początkowo występowanie owej fobii przypisywano cechom osobowości czy predyspozycjom temperamentalnych, bądź wyuczonym zachowaniom wynikającym z doświadczeń życiowych oraz relacji dziecka z rodzicami. Tego typu osoby mogły być wychowywane przez chłodnych emocjonalnie, społecznie wyizolowanych i unikających rodziców, którzy w żaden sposób nie zachęcali do kontaktów towarzyskich, a wręcz ich odradzali.
Kolejną przyczyną wystąpienia fobii społecznej może być odrzucenie przez grupę rówieśniczą, czy doświadczenia towarzyskiej klęski, upokorzenia, gniewu lub krytycyzmu. Pośrednią przyczyną fobii może być również obniżona samoocena, brak umiejętności autoprezentacyjnych. Osoby cierpiące na fobię społeczną nierzadko też doświadczali w przeszłości traumatycznych przeżyć, np.: nadużycia fizycznego, czy psychicznego.
Czynniki poznawcze również odgrywają dużą rolę w powstawaniu i utrzymaniu się fobii społecznej. Do bezpośrednich przyczyn powstawania owego lęku w tym ujęciu możemy zaliczyć:
- błędne wyobrażenia o tym, co widzą i sądzą inni ludzie,
- skrajny pesymizm,
- intensywne skupianie się na sobie,
- przekonanie, że wymagania innych są wyższe niż posiadane możliwości, wskutek czego niemożliwe jest zdobycie ich akceptacji,
- przypisywanie zbyt dużej mocy sprawczej ocenom innych.
Lęk powstały w ten sposób zostaje utrwalony poprzez:
- silne koncentrowanie się własnych reakcjach somatycznych, np. pocenie się, jąkanie;
- działania zabezpieczające, takie jak unikanie sytuacji społecznych;
- negatywne utrwalanie zapamiętywanych doświadczeń;
- ciągłe powracanie myślami do sytuacji wywołującej niepokój – nieustanne jej analizowanie i rozpamiętywanie.
W jaki sposób przebiega leczenie fobii społecznej?
Leczenie fobii społecznej opiera się przede wszystkim na psychoterapii. Jednym z elementów najczęściej stosowanej terapii poznawczo- behawioralnej jest tzw. ekspozycja, czyli stawienie czoła lękom zarówno w gabinecie terapeutycznym, jak i poza nim. Ekspozycja jest doświadczaniem sytuacji, które powodują lęk. Systematyczne „wchodzenie” w te sytuacje powoduje, że dotychczasowe przekonania na swój temat, innych ludzi się zmieniają i z czasem lęk mija.
Bardzo pomocne w leczeniu staję się wdrożenie różnych technik relaksacyjnych, oddechowych oraz intensywna praca nad przekonaniami. Osoba cierpiąca nie tylko systematycznie stara się wchodzić w sytuacje stresujące, ale przede wszystkim pracuje nad zmianą negatywnych automatycznych myśli. Uczy się nowego sposobu postrzegania, jak również logicznego analizowania sytuacji. Czasem wykorzystywana jest również kamera – dana osoba jest nagrywana, a zapisany obraz zostaje omówiony i przeanalizowany na chłodno w gabinecie terapeutycznym.
Świat ludzi jest dla ludzi i nikt nie musi się przed nim ukrywać. Człowiek człowiekowi służy, dlatego warto pozbyć się lęku, który tak wiele i zbyt wiele zabiera. Korzystajmy z życia i cieszmy się z kontaktów międzyludzkich. Rozmawiajmy, spotykajmy się i cieszmy się każdą chwilą spędzoną razem. Naprawdę warto!!!
Autorka: Agnieszka » O MNIE
Bibliografia: PSYCHOLOGIA ZABURZEŃ DSM-5, J.N.Butcher, J.M.Hooley, S.Mineka, Sopot 2017, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
ODSZUKAJ RADOŚĆ W KILKU SŁOWACH - CZYTAJ i UCZ SIĘ
SZUKAJ
NEWSLETTER
Zapisz się na naszą listę mailingową Niech nigdy nie ominie cię żadna nowinka
NAJNOWSZE ARTYKUŁY
ŚLEDŹ MNIE
KATEGORIE
- DEPRESJA
- EMOCJE i NASTRÓJ
- My Lifestyle
- PSYCHOLOGIA ASERTYWNOŚCI
- PSYCHOLOGIA KOMUNIKACJI
- PSYCHOLOGIA KONFLIKTU
- PSYCHOLOGIA MIŁOŚCI
- PSYCHOLOGIA ODŻYWIANIA
- PSYCHOLOGIA OSOBOWOŚCI
- PSYCHOLOGIA PEWNOŚCI SIEBIE
- PSYCHOLOGIA PRACY
- PSYCHOLOGIA PRZEMOCY
- PSYCHOLOGIA RODZINY
- PSYCHOLOGIA ROZWOJU
- PSYCHOLOGIA SEKSU
- PSYCHOLOGIA STRATY
- PSYCHOLOGIA SUKCESU
- PSYCHOLOGIA ŚWIADOMOŚCI
- PSYCHOLOGIA SZCZĘŚCIA
- PSYCHOLOGIA UZALEŻNIENIA
- PSYCHOLOGIA WPŁYWU - AFIRMACJE
- PSYCHOLOGIA ZABURZEŃ
- PSYCHOLOGIA ZDROWIA
- PSYCHOLOGIA ZMIANY
- PSYCHOLOGIA ZWIĄZKU
- PSYCHOTERAPIA
- TECHNIKI NLP
- TOKSYCZNE OSOBOWOŚCI
- WARTO PRZECZYTAĆ
- WARTO WIEDZIEĆ
- WYSOKA WRAŻLIWOŚĆ