Dlaczego jestem taką dziwną osobą? Dlaczego tylko mi przytrafiają się takie katastrofy? Co ze mną jest nie tak, że ciągle mam pod górkę? Za co Bóg mnie tak kara? Dlaczego nie potrafię inaczej żyć? Dlaczego tak postępuję, a nie inaczej? „Dlaczego” jest jednym z najczęściej zadawanych pytań podczas sesji terapeutycznych. Klienci dopytują, dlaczego tacy są i dlaczego podejmują takie, a nie inne decyzje. Na te pytania jest bardzo trudno odpowiedzieć nie znając historii człowieka i pewnych zależnych, które na nią wpływają. Bowiem na nasze wybory ma wpływ wiele czynników, a zależności są częścią życia. Tylko jak to wszystko zrozumieć?
Zrozumienie siebie kształtuje się przez całe życie. Mogłabym nawet napisać, że nigdy się nie kończy. Każdego dnia poznajemy siebie i swoje potrzeby – pogłębiamy samoświadomość. Jest to bardzo naturalne i jak najbardziej w porządku. Jednak często zderzamy się z pytaniami, na które z trudem otrzymujemy odpowiedź. Są też takie, na które przez lata nie jesteśmy w stanie znaleźć odpowiedzi. Takie pytania rozgaszczają się w naszych głowach i często atakują niespodziewanie. Niejednokrotnie rozmawiam o nich z moimi Klientami. Dlatego, gdy Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne zapowiedziało sprzedaż książki „PARADOKSALNA PSYCHOLOGIA. Czyli zdrowy rozsądek na manowcach” autorstwa Sławomira Jarmuża (link do książki >TUTAJ<) stwierdziłam, że muszę ją mieć i jak najszybciej przeczytać. Tak bardzo enigmatyczny tytuł od razu przykuł mój wzrok, a tematy opracowane w książce podsyciły moją ciekawość. Po kilku dniach była już u mnie. Pochłaniałam stronę po stronie i gdy skończyłam czytać stwierdziłam, że muszę ją zareklamować, i dzisiaj to robię przychodząc z krótką recenzją.
Autor Sławomir Jarmuż bazując na wielu badaniach naukowych opracował zbiór ciekawostek o rozsądku na manowcach. Każdy rozdział poświęcony został innemu tematowi i wyjaśnia zawiłości, o których na co dzień nie rozmawiamy. Innymi słowy, książka „Paradoksalna psychologia” dotyczy takich zjawisk, które sprzeciwiają się zdroworozsądkowym sądom. Dzięki niej zrozumiemy, że świat jest bardziej złożony niż nam się wydaje.
Co znajdziesz w książce „PARADOKSALNA PSYCHOLOGIA. Czyli zdrowy rozsądek na manowcach”?
Przede wszystkim zbiór cennych informacji, które poszerzą Twoją świadomość o samym/samej sobie, ale również o innych ludziach. Choć książka bazuje na badaniach naukowych to zaręczam, że język autora jest przystępny i trafiający do czytelnika. Bardzo szybko i zarazem lekko się ją czyta. Jednak wracając do pytania, to postaram się w krótki sposób opisać kilka tematów, które zostały opracowane przez autora. A więc…
Czym jest reaktancja?
Rozdział pierwszy został poświęcony reaktancji, która została zaproponowana przez amerykańskiego psychologa Jacka W. Brehma i świetnie wyjaśnia, czym jest opór wobec zawężania możliwości wyboru. Innymi słowy, reaktancja dotyczy oporu ludzi, gdy narzuca się im propozycje, rozwiązania czy idee. Tak więc im bardziej nam się czegoś zabrania lub to odbiera to, tym bardziej tego chcemy – taka metafora zakazanego owocu. Chcemy mieć wybór i kiedy nam się go odbiera lub ogranicza, to bardzo często bronimy swoich opcji. Jednak reaktancja nie występuje zawsze, na przykład, gdy nie spodziewamy się możliwości wyboru. Drugi warunek obejmuje ważności sytuacji dla człowieka. Jesteśmy skłonni zgodzić się na określone warunki, jeśli wiemy, że innego wyboru nie będzie, na przykład: w mieście jest tylko jedna restauracja, do której można pójść. W reaktancji ważny jest nacisk, jaki wobec nas się stosuje, a raczej odbierane są nam możliwości, które występują.
Jest to bardzo ciekawe zjawisko i super, że autor tak wnikliwie przedstawia jak ono przekłada się na nasze życie. Bowiem znajomość tego zjawiska pozwoli nam bardziej świadomie podchodzić do budowania relacji.
Czym jest ingracjacja i autowaloryzacja?
Ingracjacja jest to pewna forma manipulacji polegająca na wkradaniu się w czyjeś łaski poprzez między innymi komplementowanie. Bywają to takie pochwały, które nie są zgodne z prawdą. Pomimo tego, większość z nas lubi je otrzymywać. Motyw ten nazywa się w psychologii autowaloryzacją. Większość osób lubi tak przetwarzać informacje, żeby własna osoba jawiła się w pozytywnym świetle, a otrzymywane komplementy mogą być w tym pomocne.
Jednak warte jest podkreślenia, że nie każdy z nas dobrze zareaguje na pochwałę, w szczególności gdy ta jest bardzo rozbieżna z tym, co my sami wiemy o sobie. Co w konsekwencji spowodowało, że amerykański psycholog William B. Swann podjął prace badawcze w tej kwestii. Psycholog zapoczątkował nurt badań nad koncepcją autoweryfikacji, która każe nieco inaczej spojrzeć na jakoby powszechne dążenie do otrzymywania pozytywnych informacji o sobie. Według niego nie chcemy słuchać tylko i wyłącznie pozytywnych informacji o sobie. A co najważniejsze przeważnie zgadzamy się z tymi pochwałami, które są zgodne z tym, co sami o sobie sądzimy. Jednak, gdy mamy negatywny stosunek do samego siebie, to bardziej wierzymy negatywnym opiniom na swój temat, zaś te pozytywne wydają się absurdalne. Jak podkreśla autor książki „PARADOKSALNA PSYCHOLOGIA”: „Teoria autoweryfikacji zakłada, że potwierdzanie opinii na własny temat nie jest motywem samym w sobie, ale służy dwóm celom. Po pierwsze, otrzymując systematycznie informacje na swój temat, ludzie tworzą koncepcję swojej osoby. Kiedy ktoś wypowiada zdania, które okazują się z nią niezgodne, rodzi to niepokój. Człowiek może wtedy zadawać sobie pytanie, jak dobrze zna samego siebie, skoro inni mówią mu rzeczy odmienne od jego sądów o sobie. Taka sytuacja bywa frustrująca, gdyż podważa naszą podstawową wiedzę, czyli samowiedzę. Po drugie, autoweryfikacja służy przewidywaniu i kontroli relacji z innymi ludźmi. Rozbieżność między postrzeganiem siebie a postrzeganiem nas przez innych może powodować problemy w kontaktach społecznych. Dla przykładu: przekonanie o swoich niskich kompetencjach połączone z wysoką oceną innych może wywołać wygórowane oczekiwania, których nie spełnimy. W konsekwencji inni będą rozczarowani, a my sfrustrowani zawodem, jaki im sprawiliśmy. Z tej perspektywy patrząc, można powiedzieć, że zdolność do rozpoznawania tego, jak postrzegają nas inni ludzie, jest jedną z podstawowych kompetencji społecznych. Dlatego właśnie preferujemy osoby mówiące nam to, co myślimy o sobie sami.”
Czym jest dyfuzja odpowiedzialności?
Dyfuzja odpowiedzialności inaczej rozproszenie odpowiedzialności polega na tym, że im więcej osób przygląda się zdarzeniu, które wymaga ingerencji, to tym mniejsza szansa na to, że ktoś pomoże ofierze. Badania pokazują, że wraz ze zwiększaniem się ilości świadków prawdopodobieństwo reakcji spada. Takie zachowanie ludzi sprawiło, że na przestrzeni wielu lat naukowcy szukali wyjaśnienia tego zjawiska. W pracach psychologicznych zaczęto używać także innego terminu na określenie opisywanego zjawiska – apatia przechodniów. I jak się okazuje owe zjawisko występuje także w innych sferach życia człowieka, na przykład: skłonni jesteśmy szybciej odpisać na list, który jest zaadresowany tylko do nas, niż gdy na liście adresatów jest więcej. Powodów takiego zachowania jest wiele – od przerzucania odpowiedzialności, po strach. Warto je poznać wszystkie, aby zrozumieć swój sposób reagowania w różnych sytuacjach, a o tym więcej w wyżej wspomnianej książce 🙂
Czym jest próżniactwo społeczne?
O próżniactwie społecznym mówi się wtedy, gdy wysiłek wkładany przez określoną osobę w wykonanie zadania jest mniejszy, gdy działa ona wraz z innymi, niż gdy działa sama. Wynika to w dużej mierze z braku oceny indywidualnej włożonego wysiłku w daną czynność. Innymi słowy, gdy pracujemy w grupie to zmniejsza się nasze zaangażowanie w wykonanie projektu, niż gdybyśmy pracowali w pojedynkę.
Czym jest dysonans poznawczy?
Dysonans poznawczy jest to pewna koncepcja stworzona przez psychologa Leona Festingera w 1957 roku. Określa nieprzyjemny stan napięcia psychicznego, pojawiający się u określonej osoby wtedy, gdy jednocześnie występują dwa elementy poznawcze i są one ze sobą niezgodne, na przykład opinie, idee, informacje czy zachowania. Najciekawsze jest to, jak ludzie radzą sobie z dysonansem. A robią to na różne sposoby. Przede wszystkim zmieniają jeden z elementów dysonansu. Załóżmy, że ktoś pali papierosy i dowiaduje się o tym, że wywołują one raka. Może wówczas poradzić sobie z dysonansem bagatelizując to lub tłumacząc sobie, że sąsiad ma 90 lat i wciąż żyje, pomimo tego, że pali papierosy. Często bagatelizujemy nasze zachowanie, powtarzając: „To nie ma znaczenia”, „Na coś trzeba umrzeć”, albo oszukujemy samych siebie, mówiąc: „Jestem pewien, że to się niebawem zmieni”. Możemy także próbować wpłynąć na zmianę zdania innych ludzi, a nawet szukać sposobów, aby przestać porównywać się z innymi ludźmi, dla przykładu: „Tak, to prawda, że zmarł na raka z powodu palenia, ale miał już przypadki raka w swojej rodzinie, a ja nie”. W dysonansie poznawczym „muszę” często kłóci się z „potrzebuję”, na przykład: „Muszę przestać palić, bo zagrożone jest moje zdrowie” z „Potrzebuję odczuwać przyjemność, gdy palę papierosa”. Dysonans poznawczy często prowadzi do samooszukiwania.
Co tu zrobić z takim dysonansem? Podobno istnieje sposób na dotarcie do człowieka, aby ten przestał bagatelizować fakty, które często są mu przekładane. A tą metodą są pytania paradoksalne, które określane są jako pytania prowokacyjne. Mają to być takie pytania, które będą skłaniać do poszukiwań rozwiązań, a nieustanne przekonywanie do swoich racji. Pytanie prowokacyjne daje ponadto szansę na spojrzenie z dystansem na własne przekonania.
Powyżej wymienione przeze mnie kwestie są tylko niewielką częścią tego, co znajdzie czytelnik w książce „Paradoksalna psychologia”. Dodatkowo przeczytamy o perfekcjonizmie, burzy mózgów, pułapkach samokontroli, o tym dlaczego tak wiele osób słabo radzi sobie z kontrolą własnych emocji, myśli i działań. Poznamy także błędy i skrzywienia w sposobie postrzeganie samych siebie oraz dowiemy się także tego, czy pieniądze dają szczęści. Jednak to nie wszystko, w książce znajdziemy wiele innych odpowiedzi na tak bardzo trudne pytania.
Reasumując, książka „Paradoksalna psychologia” daje ogromną wiedzę i tym samym bardzo duże szanse, aby w końcu zrozumieć samego siebie. Otwiera umysł na nowe – tak bardzo dalekie od panujących stereotypów. A dodatkowo autor robi to w tak bardzo przystępny sposób, że z niecierpliwością wyczekuję kolejnej jego książki.
Komu polecam tę książkę? Każdej osobie. Nie musisz mieć jakiejkolwiek wiedzy na temat psychologii, aby zacząć zanurzać się w poszukiwaniu odpowiedzi. Wystarczy, że zaczniesz czytać, a gwarantuję, że bardziej zrozumiesz pewne sprawy. Znakomita książka. Gorąco polecam!
Autorka: AGNIESZKA ZBLEWSKA
Podobne wpisy
2 odpowiedzi na “PARADOKSALNA PSYCHOLOGIA, czyli zdrowy rozsądek na manowcach.”
Zostaw komentarz
ODSZUKAJ RADOŚĆ W KILKU SŁOWACH - CZYTAJ i UCZ SIĘ
SZUKAJ
NEWSLETTER
Zapisz się na naszą listę mailingową Niech nigdy nie ominie cię żadna nowinka
NAJNOWSZE ARTYKUŁY
ŚLEDŹ MNIE
KATEGORIE
- DEPRESJA
- EMOCJE i NASTRÓJ
- My Lifestyle
- PSYCHOLOGIA ASERTYWNOŚCI
- PSYCHOLOGIA KOMUNIKACJI
- PSYCHOLOGIA KONFLIKTU
- PSYCHOLOGIA MIŁOŚCI
- PSYCHOLOGIA ODŻYWIANIA
- PSYCHOLOGIA OSOBOWOŚCI
- PSYCHOLOGIA PEWNOŚCI SIEBIE
- PSYCHOLOGIA PRACY
- PSYCHOLOGIA PRZEMOCY
- PSYCHOLOGIA RODZINY
- PSYCHOLOGIA ROZWOJU
- PSYCHOLOGIA SEKSU
- PSYCHOLOGIA STRATY
- PSYCHOLOGIA SUKCESU
- PSYCHOLOGIA ŚWIADOMOŚCI
- PSYCHOLOGIA SZCZĘŚCIA
- PSYCHOLOGIA UZALEŻNIENIA
- PSYCHOLOGIA WPŁYWU - AFIRMACJE
- PSYCHOLOGIA ZABURZEŃ
- PSYCHOLOGIA ZDROWIA
- PSYCHOLOGIA ZMIANY
- PSYCHOLOGIA ZWIĄZKU
- PSYCHOTERAPIA
- TECHNIKI NLP
- TOKSYCZNE OSOBOWOŚCI
- WARTO PRZECZYTAĆ
- WARTO WIEDZIEĆ
- WYSOKA WRAŻLIWOŚĆ
Hmmm…..czasem drażnią mnie niektóre pochwały/komplementy i tak do końca to nie wiedziałam dlaczego?Teraz czytając Pani słowa zrozumiałam, że jestem osobą,która dobrze zareaguje na pochwały,gdy są one zbieżne z tym,co sama o sobie wiem i myślę.Po prostu zgadzam się najlepiej z tymi pochwałami, które są zgodne z tym,co sama o sobie myślę.Samowiedza pomaga mi w tym procesie.Lubię osoby,które mówią mi to samo,co i ja sama o sobie myślę.
Cieszę, że wszystko jasne 🙂 Serdecznie pozdrawiam ❤