Dwudziestoletnia Kasia trafiła na oddział ratunkowy po tym, jak po raz kolejny doznała kilkugodzinnej ślepoty. Lekarze podejrzewali stwardnienie rozsiane, ale wszystkie przeprowadzane badania go wykluczyły. Wykonano szereg dodatkowych badań i również nic nie stwierdzono.
Według lekarzy kobieta była zdrowa, a źródło ślepoty nie było im znane. Kasia twierdziła, że ślepota ją paraliżuje – ciało sztywnienie i nie reaguje na żadne bodźce. Dodatkowo jej szczęka się zaciska i bardzo w tych momentach płacze. Epizody takie zdarzają się raz w ciągu miesiąca, a w okresie między nimi funkcjonuje normalnie.
Po konsultacji psychiatrycznej, kobieta uświadomiła sobie, że ataki pojawiają się najczęściej po sytuacjach stresującej, np. po kłótni z ojcem, który nie może jej zaakceptować – non stop o coś jej się czepia. Kasia rozpoczęła terapię i zrozumiała, w jaki sposób reaguje jej psychika…
Co to jest zaburzenie konwersyjne?
Zaburzenie konwersyjne to jeden z bardziej enigmatycznych wzorców psychopatologicznych, o którym jeszcze bardzo dużo musimy się dowiedzieć. Objawy tego zaburzenia sugerują przekonująco, że u określonej osoby występuje problem medyczny, ściślej – neurologiczny. Lecz z bardzo dokładnie przeprowadzonych badań, wynika że danych symptomów nie da się wyjaśnić i przyporządkować jakiemuś konkretnemu schorzeniu. Do typowych przykładów tego zaburzenia można wymienić: częściowy paraliż, ślepotę, głuchotę, a nawet drgawki rzekome. Co ważne, osoba nie wywołuje objawów celowo, ani też ich nie udaje.
Jak rozpoznać zaburzenie konwersyjne (zaburzenie z czynnościami objawami typu neurologicznego)?
Zgodnie z kryteriami diagnostycznymi DSM – 5 zaburzenie konwersyjne wykazuje:
„A. Występuje co najmniej jeden objaw dotyczący zmiany w zakresie ruchów dowolnych lub czucia.
- Ocena kliniczna wskazuje na niespójność między objawami a rozpoznanym stanem neurologicznym lub ogólnomedycznym.
- Objawów lub deficytów nie można lepiej wyjaśnić występowaniem innego stanu ogólnomedycznego lub zaburzenia psychicznego.
- Objawy lub deficyty powodują znaczące kliniczne cierpienie lub upośledzenie funkcjonowania w sferze społecznej, zawodowej i innych ważnych obszarach lub wymuszają medyczną ocenę.”
Jakie są przyczyny wystąpienia zaburzenia konwersyjnego?
Uważa się, że dużą rolę odgrywają czynniki psychologiczne, ponieważ symptomy rozpoczynają się lub wzmagają w wyniku emocjonalnych bądź interpersonalnych konfliktów lub oddziaływania innych czynników stresogennych. Zazwyczaj osoba najpierw doświadcza lękowego zdarzenia, które wywołuje u niej chęć oddalenia się od nieprzyjemnych okoliczności, ale jest to niemożliwe (motywacja do takiego postępowania jest nieświadoma). Wszystko odbywa się poza świadomością, a objawy ustępują tylko wtedy, gdy sytuacja stresowa zniknie lub zostanie rozwiązana.
Zaburzenia konwersyjne pojawiały się bardzo często w czasie obu wojen światowych. Zazwyczaj występowały u żołnierzy w stresujących warunkach bojowych. Symptomy (np. paraliż kończyn dolnych) pozwalały uniknąć przerażającej walki, a nawet etykiety „tchórza”, czy stanięcia przed sądem wojennym. Wspomnę, że dawniej owe zaburzenie zaliczano do grupy zaburzeń, które nosiło nazwę histerii.
Zaznaczę jeszcze, że zaburzenie konwersyjne występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn (nawet trzykrotnie częściej). Może rozwinąć się w każdym wieku, najczęściej jednak między wczesną młodością, a wczesną dorosłością. Pojawia się gwałtownie tuż po zadziałaniu istotnego stresora i nierzadko ustępuje po dwóch tygodniach. Często też ma charakter przewlekły.
Jaki jest zakres objawów zaburzenia konwersyjnego?
Zakres symptomów jest bardzo zróżnicowany, jednak można podzielić jego objawy na cztery kategorie:
- Objawy lub deficyty czuciowe – obecnie dotyczą one najczęściej wzroku (ślepota i widzenie tunelowe), słuchu (głuchota) oraz układu czuciowego (brak czucia). W tym ostatnim przypadku osoba traci czucie w określonej części ciała, pomimo przesłanek anatomicznych. W przypadku ślepoty twierdzi, że nic nie widzi, a jednak potrafi się poruszać po pomieszczeniu. W przypadku głuchoty twierdzi, że nic nie słyszy, a jednak reaguje na swoje imię. Inaczej ujmując, dowody świadczą o tym, że informacja sensoryczna zostaje zarejestrowana, ale w jakiś niewyjaśniony sposób niedostępna świadomości.
- Objawy lub deficyty ruchowe – dla przykładu: paraliż konwersyjny może dotyczyć pojedynczej kończyny, a utrata jej funkcji ma charakter selektywny. Chory może nie być w stanie się podrapać, ale jest w stanie napić się z kubka. Chory może nie być w stanie mówić głośno, a jest w stanie głośno kaszleć.
- Drgawki – drgawki konwersyjne mogą przypominać drgawki epileptyczne, ale w tych pierwszych brak jest zakłóceń w zapisie EEG. Co więcej, osoba z drgawkami konwersyjnymi często rzuca się i zwija w sposób niespotykany w przypadku prawdziwych drgawek, a także rzadko się rani podczas upadku. Rzadko też traci kontrolę nad czynnościami fizjologicznymi.
Jak przebiega leczenie zaburzenia konwersyjnego?
Nie ma jednego „złotego środka”. Najczęściej zaleca się terapię skoncentrowaną na rozwiązaniu, która uczy, jakimi metodami się wspomagać przy określonych atakach. Pomocne okazują się ćwiczenia zmniejszające objawy, buduje to poczucie bezpieczeństwa pacjenta. Przydatne mogą się także okazać techniki zmniejszające poziom stresu. Dobrze też uświadomić najbliższych o obecności zaburzenia, aby mogli oni wspomagać osobę chorującą, tak aby nie pojawiły się także inne zaburzenia, w tym depresja.
Na koniec artykułu podkreślę, że każdy objaw musi być bardzo dobrze zbadany, zanim lekarz postawi diagnozę zaburzenia konwersyjnego. Każda osoba musi przejść dokładne badania medyczne, w tym neurologiczne i może, a nawet musi tego żądać, aby wykluczyć inne choroby. Nie wolno nam bagatelizować swojego zdrowia.
Bibliografia: PSYCHOLOGIA ZABURZEŃ DSM-5, J.N.Butcher, J.M.Hooley, S.Mineka, Sopot 2017, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Podobne wpisy
ODSZUKAJ RADOŚĆ W KILKU SŁOWACH - CZYTAJ i UCZ SIĘ
SZUKAJ
NEWSLETTER
Zapisz się na naszą listę mailingową Niech nigdy nie ominie cię żadna nowinka
NAJNOWSZE ARTYKUŁY
ŚLEDŹ MNIE
KATEGORIE
- DEPRESJA
- EMOCJE i NASTRÓJ
- My Lifestyle
- PSYCHOLOGIA ASERTYWNOŚCI
- PSYCHOLOGIA KOMUNIKACJI
- PSYCHOLOGIA KONFLIKTU
- PSYCHOLOGIA MIŁOŚCI
- PSYCHOLOGIA ODŻYWIANIA
- PSYCHOLOGIA OSOBOWOŚCI
- PSYCHOLOGIA PEWNOŚCI SIEBIE
- PSYCHOLOGIA PRACY
- PSYCHOLOGIA PRZEMOCY
- PSYCHOLOGIA RODZINY
- PSYCHOLOGIA ROZWOJU
- PSYCHOLOGIA SEKSU
- PSYCHOLOGIA STRATY
- PSYCHOLOGIA SUKCESU
- PSYCHOLOGIA ŚWIADOMOŚCI
- PSYCHOLOGIA SZCZĘŚCIA
- PSYCHOLOGIA UZALEŻNIENIA
- PSYCHOLOGIA WPŁYWU - AFIRMACJE
- PSYCHOLOGIA ZABURZEŃ
- PSYCHOLOGIA ZDROWIA
- PSYCHOLOGIA ZMIANY
- PSYCHOLOGIA ZWIĄZKU
- PSYCHOTERAPIA
- TECHNIKI NLP
- TOKSYCZNE OSOBOWOŚCI
- WARTO PRZECZYTAĆ
- WARTO WIEDZIEĆ
- WYSOKA WRAŻLIWOŚĆ